شناخت حقوق و دستمزد

در این مقاله قصد داریم به حقوق و دستمزد مشمولین قانون کار و چند آیتم دخیل در آن در بپردازیم و اطلاع پیدا کنیم چه مزایایی نصیب کارکنان بخش خصوصی می شود و چه تکالیفی بر عهده کارفرما می باشد. اگر شما هم جزء یکی از این افرداد یعنی کارفرما و یا مشمول قانون کار هستید و یا حسابدار هستید و میخواهید بدانید چگونه حقوق و دستمزد یک فرد را محاسبه نمائید توسعه می کنم این مقاله را تا پایان مطالعه فرمائید.

نیروی انسانی نقش مهمی در هر سازمان دارد و بزرگترین سرمایه هر سازمان و شرکتی نیروی انسانی می باشد. بنابراین نیروی انسانی هست که می تواند چرخ شرکت و سازمان را به گردش دربیاورد و موجب توسعه و درامد زایی برای کارفرما گردد.

بنابراین نگاه ویژه به نیروی انسانی و پرداخت حق و حقوق ان از اهمیت زیادی برخودار است و می بایست به نحو صحیح محاسبه و پرداخت گردد تا منافع پرداخت کننده دستمزد و دریافت کننده دستمزد تضیع نگرددبنابراین مباحث حقوق و دستمزد یکی از مباحث مهم حسابداری و مدیریت شرکت ها می باشد.

در ادامه به تعریف رایج حقوق و دستمزد می پردازیم و اصطلاحات و مزایای دخیل در حقوق و دستمزد را مطرح می کنیم.

تعریف حقوق و دستمزد

حقوق و دستمزد مبلغی است که کارفرما در قبال فعالیت کارکنان خود به وی پرداخت می کند. به تعریف دیگر حقوق و دستمزد به معنی، پرداخت هزینه‌ای است که در مقابل فعالیت کارکنان، کارفرمایان برای جبران زحمات کارکنان خود، مبلغی را به این عنوان به کارمندان خود پرداخت می‌کنند. تعریف حقوق و دستمزد در تمام کشورهای دنیا به همین مفهوم می‌باشد.

عوامل تاثیر گذار بر حقوق و دستمزد

مواردی که بر حقوق و دستمزد هر فرد می تواند تاثیر گذار باشد عبارتند از : ساعات کارکرد ، تعداد تولید ، اثر بخشی و کار آمدی ، تحصیلات و فن کارگر می توان اشاره کرد. امروزه در واحدهای تجاری بر اساس نیاز خود و بر اساس معیارهای خود نسبت به استخدام نیروی انسانی اقدام می کند و دستمزد وی را تعین می کنند و نسبت به عقد قرارداد اقدام می نماید ولی در این بین کارفرما می بایست حداقل شرایط موجود در قانون کار را رعایت نماید و بر اساس ان پرداخت به کارکنان خود داشته باشند.

تعیین حقوق و دستمزد

قانون کار جمهوری اسلامی یکی از قوانین مرجع در زمینه کار و امور مربوط بین کارگر و کارفرما می باشد و نحوه تعیین حداقل حقوق و مزایای کارگر و مواردی از این دست در ان تعیین تکلیف شده است.

تعین میزان حداقل حقوق وزارت کار هر ساله با تصویب لایحه بودجه توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب می رسد و سپس بر اساس ان بر حقوق کارمندان و کارگران مشمول قانون کار اعمال میگردد.

در سال 1402 طبق جدول ذیل حقوق و مزایای مشمولین قانون کار تعیین شده است است که بقیه ایتم های حقوق و دستمزد در مقالات دیگر یک به یک حساب میگردد و ارقام ذیل بعنوان ارقام پایه برای بقیه موارد (اعم از نوبت کاری ، اضافه کاری، شب کاری ، حق ماموریت و … ) می باشند که آموزش خواهیم داد.

شرح	مبلغ (ریال)
حداقل پایه حقوق اداره کار	53،082،840
حداقل دستمزد روزانه	1،769،428
بن کارگری	11،000،000
حق مسکن	9،000،000
حق اولاد	5،308،284
پایه سنوات (روزانه)	70،000

در ادامه به تشریح اعداد و مفاهیم مندرج در جدول فوق می پردازیم

حداقل پایه حقوق: همانطور که در بالا اشاره گردید هرساله قانون کار جهت حمایت کارگران و جلوگیری از تضیع حقوق انها مبلغی را بعنوان حداقل حقوق تعین میکنند که در سال 1402 برای ماه سی روزه مبلغ 53،082،840 ریال تعین نموده اند که اگر این عدد را بر سی روز ماه تقسیم کنیم حداقل دستمزد روزانه بدست می اید.

ممکن است بپرسید برای ماههای 29 روزه و یا 31 روزه چگونه خواهد بود ؟ در پاسخ به این سوال باید ابتدا مبلغ دستمزد روزانه را طبق توضیحات فوق بدست بیاوریم و ضربدر تعداد روز کنیم تا حداقل دستمزد ماهیانه برای ماههای 29 روزه و یا سی و یک روزه بدست بیاید.

بن کارگری و حق مسکن: قانون گذار جهت حمایت معیشت مشمولین قانون کار هر ساله مبلغی را بعنوان بن کارگری و حق مسکن تعین می کند که بر اساس اطلاعات جدول فوق در سال 1402 مجموع بن کارگری و حق مسکن را 20،000،000 ریال تعین نموده است. و این عدد برای ماههای 29 ، 30 و31 روزه ثابت می باشد و چنانچه کسی کمتر از یک ماه در مجموعه ای مشغول به کار بوده این عدد تقسیم بر سی میشود و سپس بر تعداد روز حضور ضرب میگردد تا بتواند از مزایای بن کارگری و حق مسکن برخوردار گردد و اگر حتی یک روز هم فعالیت داشته باشد این مزایا به او هم تعلق خواهد گرفت.

حق اولاد: قانون گذار در جهت حمایت خانواده و تشویق به فرزند آوری برای کسانی که صاحب فرزند می شوند به ازای هر فرزند مبلغ سه روز حداقل دستمزد را تعین نموده است و کارفرما را موظف کرده با عنوان حق اولاد پرداخت نمائید. و بعنوان مثال کسی که دو فرزند دارد شش روز حداقل دستمزد روزانه به وی تعلق خواهد گرفت.

حق اولاد به مشمولین این قانون تا زمانی که فرزندان پسر انها به سن هجده سالگی برسند و یا در حال تحصیل باشند تعلق می گیرد و فرزندان دختر فارق از سن آنها تا زمانی که ازدواج نکرده باشند تعلق خواهد گرفت. در ضمن حتی اگر زوجین هم مشمول قانون کار باشند به هر دوی انها نیز حق اولاد تعلق خواهد گرفت.

پایه سنوات: مشمول قانون کاری که بیش از یک سال در یک کارگاه کار نماید ، در ابتدای سال دوم به ازای هر روز در ماه مبلغ 70،000 ریال بعنوان پایه سنوات دریافت خواهد نمود. و این مبلغ به تعداد روزهای ماه (29 و 30 و 31 )ضرب میگردد تا پایه سنوات فرد برای فرد مشخص گردد.

کارگران با سابقه بیش از سه سال مشمول دریافت پایه سنوات سالهای گذشته ،همراه با افزایشات مزدی پایه سنوات سال جاری هستند . بنابراین کارگرانی که سابقه کار بالایی دارند به نسبت پایه سنوات بیشتری نسبت به کارگران با سابقه کار کمتر میگیرند.

در مقالات دیگر در خصوص دیگر مزایای موجود در حقوق و دستمزد و نحوه محاسبه هریک مواردی را بیان خواهیم کرد. و چنانچه سوالی داشتید می توانید با ما در میان بگذارید.