نحوه بدهکار و بستانکار کردن در حسابداری

پایه و اساس حرفه حسابداری دانستن مبحث بدهکار و بستانکار کردن حسابها می باشد و هر شخصی که این موضوع را خوب متوجه شود بسیاری از مشکلات آن در زمینه حسابداری حل خواهد شد . شما هم دوست دارید نحوه بدهکار و بستانکار کردن حسابها را بیاموزید ؟ اگر علاقه و تمایل دارید با ما در این مقاله همراه باشید تا به روشی خیلی ساده نحوه عملیات بدهکار و بستانکار کردن حسابها را به شما آموزش دهیم .

در این مقاله میخواهیم بدانیم چه مواقعی یک حساب را بدهکار و در چه مواقعی حساب دیگر را بستانکار میکنیم . برای اینکه این موضوع را متوجه شویم ابتدا باید معادله اساسی حسابداری و تعریف هر کدام از اجزای معادله را بدانیم که معادله حسابداری به شرح زیر است.

دارایی = بدهی + سرمایه

دارایی: عبارت است از کلیه اقلام با ارزش واحد تجاری که انتظار می رود در حال و آینده منافعی برای واحد اقتصادی داشته باشد.

بدهی : کلیه تعهداتی است که واحد تجاری در قبال اشخاص ثالث دارد که ناشی از فعالیت های واحد تجاری هست.

سرمایه : مجموعه آورده نقدی و غیره نقدی موسس یا موسسان واحد اقتصادی می باشد.

بسیاری از دوستانی که در ابتدای ورود به حرفه حسابداری هستند و یا دانشجوی حسابداری هستند با مبحث بدهکار و بستانکار کردن حسابها مشکل دارند و چنانچه در حسابداری مباحث بدهکار و بستانکار کردن را بصورت مفهومی یاد نگیرند متاسفانه نمی توانند در حرفه حسابداری موفقیت های خوبی کسب نمایند و ممکن از اشتباهات زیادی در ثبت دفاتر انجام دهند و در نهایت جهت اصلاح بخواهند دفتر را مخدوش کنند که موجب رد دفاتر قانونی گردد. بنابراین یادگیری اصولی مبحث بدهکار و بستانکار کردن حسابها جزء پایه ایی و اصلی ترین مباحث در رشته حسابداری می باشد که ما به شما به صورت خیلی ساده آموزش می دهیم که چگونه این عملیات را انجام دهید .

برای اینکه در هر صنعت و یا حرفه ای بتوان بصورت یکنواخت عمل کرد و هر شخص در آن حرفه بصورت خود مختار و سلیقه ای عمل نکند می بایست استانداردهایی را تعیین کرد که همه طبق روال آن عمل کنند. حال برای رشته حسابداری نیز این اتفاق افتاده است و استانداردهایی تعین شده است تا همه حسابداران طبق آن عمل نمایند تا بتوان صورتهای مالی شرکتها را مقایسه کرد و فهم مشترکی از اطلاعات ارایه شده در صورت های مالی برای افراد متفاوت بدست آید. یکی از این قوانین در نحوه بدهکار و یا بستانکار کردن حسابها می باشد

منظور از بدهکار و یا بستانکار کردن هر یک از حسابها به این مفهوم است که چگونه مبلغ یک حساب را کم یا زیاد کنیم . آقای لوکا پاچولی بنیان گذار حسابداری کنونی با ابداع حسابداری دو طرفه که اعلام می کند هر رویداد اقتصادی که اتفاق می افتد در دو حساب اثر گذار است و بر این اساس یعنی اگر حسابی بدهکار شد پس حساب دیگری حتما بستانکار خواهد شد به عبارتی با افزایش در یک حساب از هر یک از اجزای معادله حسابداری موجب کاهش در حساب دیگر می گردد.

حال جهت بهره مندی بهتر از این مبحث ابتدا تعدادی از اقلامی که در زیر مجموعه معادله اساسی حسابداری قرار می گیرند را بیان می کنیم تا بعد به سراغ نحوه بدهکار و بستانکار کردن آنها برویم.

برای تفکیک هر حساب یک حرف ( T )تی لاتین می کشیم و بر روی آن عنوان هر حساب را قید می کنیم و طبق استانداردهایی که قرار داده شده طرف راست را بدهکار و طرف چپ را بستانکار می نامیم ابتدا باید بدانیم این این حساب در کدام قسمت از معادله حسابداری قرار دارند و پس از آن چگونه آنها را کم یا زیاد کنیم

مثال یک :واحد تجاری برای خرید اثاثیه مبلغ 50 ریال از بانک پرداخت نمود.

یعنی مبلغی پول از بانک که جزء دارایی های شرکت می باشد پرداخت شده و در عوض اثاثیه

که ان نیز جزء دارایی شرکت می باشد وارد شرکت گردیده است. حال طبق استاندارد 

اگر در قسمت دارایی ها چیزی اضافه گردد آن را بدهکار و اگر چیزی بستانکار شود

آن را بستانکار می نویسیم . بنابر این برای ثبت رویداد فوق اثاثیه به شرکت ما اضافه

گردیده که ان را در قسمت بدهکار می نویسیم و 50 ریال پول از شرکت خارج شده

که در قسمت بستانکار ثبت می کنیم.که ثبت حسابداری آن به شرح زیر است.

اثاثیه  50 

   بانک   50

پرداخت بابت خرید اثاثیه

کل ثبت های قسمت دارایی بدین شکل صورت می پذیرد

در قسمت بدهی و سرمایه برعکس قسمت دارایی هست یعنی با افزایش بدهی و یا سرمایه آن را در قسمت بستانکار می نویسیم و با کاهش بدهی و یا سرمایه در قسمت بدهکار می نویسیم.

مثال دو: شرکت الف  مبلغ 100 ریال ملزومات خریداری نمود و متعهد شد طی یک ماه پرداخت کند.

یعنی دارایی بنام ملزومات وارد شرکت شده و در قبال آن بدهی ما افزایش پیدا کرده است. بنابراین دارایی بنام ملزومات را در قسمت بدهکار می نویسیم و حسابهای پرداختنی را جهت افزایش در قسمت بستانکار ثبت می کنیم.

ملزومات 100

          حسابهای پرداختنی 100

بابت خرید ملزومات

در این مثال رویداد اقتصادی هم بر روی دارایی ها و هم بر روی بدهی ها اثر گذاشته است که در تصویر زیر بصورت خیلی خلاصه این عمل را نشان داده ایم. با توجه به اطلاعات  ارایه شده در جدول فوق و همچنین فهمیدن اقلام دارایی ، بدهی و سرمایه به راحتی می توانیم  با نگاه کردن به شکل زیر هر یک از اقلام را بدهکار یا بستانکار کنیم.

به بیان خیلی ساده می توان گفت با افزایش هر یک از دارایی ها در قسمت راست و یا قسمت بدهکار می نویسیم و در صورت کاهش دارایی آن را در قسمت چپ یا بستانکار می نویسم.

حال بدهی ها و سرمایه برعکس دارایی ها عمل می شود که با کاهش بدهی یا سرمایه در قسمت راست و یا بدهکار ثبت می گردد و در صورت افزایش در قسمت چپ یا بستانکار حساب قید میگردد. با ثبت کردن چند نمونه می توان به راحتی بر این مبحث مسلط شد که شما را دعوت میکنم ثبت های ذیل را انجام دهید.

مثال: الف – خانم علایی مبلغ 500 ریال بعنوان سرمایه به حساب جاری شرکت واریز نمود.

ب- یکدستگاه ساختمان به مبلغ 75 ریال برای موسسه خریداری شد.

ج- خرید یک قطعه زمین به مبلغ 60 ریال برای موسسه که نصف نقد و نصف نسیه بوده