انواع مناقصه

شما اگر مسئول برگزاری یک مناقصه در یک سازمان باشید به چه نحوی عمل می کنید ؟ بصورت یک مرحله  ای یا دو مرحله ای ؟ بصورت محدود یا نامحدود ؟ ما در این مقاله به شما مفاهیم هر کدام از این کلمات را خواهیم گفت و تصمیم گیری برای انجام هریک از این اقدامات با شماست که کدام روش را صلاح می دانید که انتخاب کنید و فرایند مناقصه را برگزار کنید. بعضی ها از مناقصه ها  می طلبد که یک مرحله باشد باشد و بعضی ها خیر و یا بهتر است عمومی باشد و یا محدود که توضیحاتی در این خصوص ارایه خواهیم داد.

جهت ارجاع کار به پیمانکار در معاملات بزرگ ابتدا بابد تصمیم گیری شود که بررسی مدارک در یک مرحله صورت پذیرد یا دو مرحله، یعنی موقعی که آگهی ای انتشار پیدا کرد پیمانکاران می بایست پاکت الف ، ب و ج را تحویل دهند یا صرفا پاکت الف و ب را ارایه دهد ، بعد از بررسی پاکت الف و ب و کسب نمره قابل قبول به پیمانکار ابلاغ کنند که پاکت ج خود را ارایه نماید کافی است . ابتدا مراحل  بررسی مناقصه را خواهیم گفت و سپس روش های دعوت مناقصه را توضیح خواهیم داد.

مناقصه از نظر مراحل بررسی :

مراحل بررسی مناقصه به دو قسمت تقسیم می گردد

الف : یک مرحله ای : در مناقصه یک مرحله ای آگهی مناقصه به نحوی انتشار می یابد که پیمانکار را ملزم کند که در زمان تحویل پاکات ، سه پاکت خود را که عبارتند از پاکت الف یا ضمانت شرکت در مناقصه و پاکت ب که به پاکت فنی معروف هست و پاکت ج که به پاکت قیمت معروف است را به کارفرما تحویل نماید و کارفرما به ترتیب پاکات هر پیمانکار را بررسی می نماید و در پس از بازگشایی پاکات برنده مناقصه معرفی میگردد.

ب: دو مرحله ای:  در مناقصه دو مرحله ای ابتدا اگهی مناقصه به نحوی انتشار می یابد که پیمانکار با مطالعه اسناد و تمایل شرکت در ان ابتدا در مرحله اول پاکت الف و ب خود را به کارفرما ارایه می نماید و کارفرما پس از بررسی کلیه پیمانکاران شرکت کننده اقدام به رده بندی و امتیاز دهی انها می نماید و هر کس طبق معیارهای کارفرما بالاتر از حد مشخص که معمولا عدد 60 از 100 است ، امتیاز آورد در لیستی این پیمانکاران را جمع بندی می کنند که به این لیست بعنوان لیست کوتاه نیز شناخته می شود و در مرحله دوم با انتشار آگهی یا دعوت نامه به شرکت هایی که در مرحله اول امتیاز کافی را گرفته اند اعلام می نمایند که پیشنهاد قیمت یا همان پاکت ج را ارایه نمایند که  در این موارد نیز  پس از جمع آوری پاکت ج به دو صورت عمل میشود که روش اول با لحاظ کردن وضریب دادن امتیاز فنی و قیمت در کنار یکدیگر بهترین پیشنهاد را انتخاب می کنند و یا در روش دوم اعلامی می شود کلیه شرکتهایی که  امتیاز فنی لازم را اخذ نمودند پس صلاحیت لازم را دارند و هر کسی که کمترین قیمت را اعلام نماید برنده مناقصه است و امتیاز فنی در این مورد دخیل نمیگردد. که این بستگی به نظر کارفرما دارد که کدام روش را انتخاب نماید.

مناقصه از نظر روش دعوت:

به یکی از سه روش زیر از پیمانکاران دعوت بعمل می آید، که هرکدام از انها را توضیح خواهیم داد.

الف : مناقصه عمومی (نا محدود )

ب: مناقصه محدود

ج: ترک مناقصه

الف : مناقصه عمومی

همانگونه از اسم ان نیز مشخص است این نوع مناقصه بصورت عمومی و از طریق انتشار آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار و رسانه های ابواب جمعی به اطلاع عموم خواهد رسید در ضمن بعضی از دستگاههای اجرایی و یا بخش خصوصی علاوه بر انتشار آگهی در وب سایت های خود و درسامانه ستاد (سامانه تدارکات الکترونیکی دولت ) نیز بارگذاری میکنند. و از پیمانکاران واجد شرایط دعوت بعمل می اید تا در مناقصه شرکت کنند. و کلیه پیمانکارانی که شرایط لازم را داشته باشند می توانند در این مناقصه شرکت کنند.

ب: مناقصه محدود

در این نوع مناقصه ابتدا پیمانکارانی که قبلا مورد ارزیابی قرار گرفته اند و مورد تائید کارفرما هستند ( یعنی یک مرحله ان انجام شده و از بین  تعداد زیادی پیمانکار متقاضی، تعدادی را گزینش می کنند و اقدام به تهیه  لیست کوتاه از بین پیمانکاران انجام می دهند.) جهت انجام پروژه مد نظر از این لیست کوتاه دعوت بعمل می اید و در مناقصه محدود صرفا از پیمانکارانی دعوت بعمل می اید که واجد شرایط بوده و قبلا مورد ارزیابی قرار گرفته باشند و حال مناقصه بین پیمانکاران دعوت شده برگزار میگردد. یا با ارسال دعوت نامه از انها دعوت بعمل می اید که پاکت های خود را ارایه نمایند و در مناقصات محدود معمولا بصورت یک مرحله انجام میگیرد و هر سه پاکت اخذ شده و پس از بازگشایی پاکات نفر برنده مشخص می گردد.

ج: ترک مناقصه

این روش که معمولا به ترک تشریفات مناقصه نیز معروف است، بدلیل شرایط خاص پروژه و یا شرایط خاص یک پیمانکار که بنا به تشخیص هئیت ترک مناقصه،انجام فرایند مناقصه را مصلحت ندانند، بدون انجام فرایند مناقصه به یک پیمانکار واگذار میگردد.

بعنوان مثال : سازمان انرژی هسته ای جهت ساخت یک نیروگاه اتمی ، بدلیل شرایط خاص امنیتی موضوع، اجرای پروژه را با تشخیص هئیت ترک مناقصه بدون برگزاری مناقصه با مبلغ توافقی به شرکت پیمانکاری قرارگاه خاتم االنبیاء سپاه واگذار می نماید به اینگونه واگذاری ها که با توجه به شرکت های مختلف که خواهان انجام پروژه هستند و فقط به یک پیمانکار واگذار می گردد ، ترک مناقصه و یا واگذاری بصورت ترک تشریفات مناقصه گوییم.