نوبت کاری

پیرو مقالات قبل که در خصوص حقوق و دستمزد کارگران مواردی همچون پایه حقوق ، بن کارگری ، حق مسکن ، حق اولاد ، پایه سنوات ، ساعات کار استاندارد ، ساعات  کار موظفی و اضافه کار مطالبی را بیان کردیم در این مقاله قصد داریم صفر تا صد موضوع نوبت کار ی را طبق قانون کار توضیح دهیم.

دلایل وجود نوبت کاری

بعضی از صنایع بدلیل ماهیت کاری که دارند باید بصورت شبانه روزی فعالیت نمایند و یا ممکن است کارفرما بخاطر کسب درامد بیشتر بخواهد ساعات بیشتری از شبانه روز را اقدام به تولید یا خدمات نماید تا منفعت بیشتری کسب کند. بنابراین کارگران  را به چند دسته تقسیم می کند و آنها را موظف میکند تا پس از پایان کار گروه قبلی ،گروه جدید ادامه کار قبلی را انجام دهند و آن صنعت بدون تعطیلی و یا با توقف خیلی کم بتواند ادامه کار را انجام دهد.این عملیات منجر به گردش کار در بین کارگران می شود و ممکن است کارگر در طول یک ماه چند روز صبح ، چند روز عصر و چند روز شب فعالیت نماید و این چرخه ادامه داشته باشد. به این نوع کار کردن شیفتی یا نوبتی اطلاق می گردد.

بعنوان مثال صنایعی همچون بیمارستان ها ، اتش نشانی ها، اورژانس ها ، فولاد سازی، خودرو سازی، پتروشیمی ،پالایشگاهها و غیره از این قاعده مستثنی نیستند و بخاطر ماهیت کارشان که پیوسته هست باید کارگران نیز بر سر کار خود حاضر باشد. به همین خاطر  قانون گذار برای حمایت از کارگر  این موضوع را پذیرفته ولی در قبال این نوبت کاری ،کارفرما را موظف کرده مبلغ بیشتری از حقوق عادی را به کارگر پرداخت نماید.

طبق ماده 56 قانون کار چنانچه کارگری در طول ماه به طور نوبتی کار کند و نوبت کاری وی در صبح و عصر واقع شود 10% و چنانچه نوبت هایی در صبح و عصر و شب قرار گیرد 15% و در صورتی که در صبح و شب  و یا عصر و شب بیافتد 22.5% علاوه بر مزد بعنوان فوق العاده نوبت کاری دریافت خواهد کرد.

بازه زمانی شیفت ها

شاید برای شما سوال پیش بیاید که منظور از صبح کار یا عصر کار و یا شب کار ، کارکرد در چه بازه زمانی  هست؟

در پاسخ به این سوال باید بگویم کارهایی که از 6 صبح تا 14 عصر انجام میگیرد بعنوان کار صبح و کارهایی که از ساعت 14 الی 22 انجام می گیرد بعنوان عصر کار و کارهایی که از ساعت 22 الی 6 صبح صورت می گیرد بعنوان شب کار مطرح است.

با توجه به توضیحات فوق چنانچه فردی حق مسئولیت و یا پایه سنواتی و یا مواردی از این قبیل داشته باشد به مبلغ فوق العاده نوبت کاری وی تاثیر گذار خواهد بود.

نحوه محاسبه نوبت کاری

فرمول محاسبه نوبت کار به شرح ذیل است:

فوق العاده نوبت کاری= درصد نوبت کاری × حقوق مبنا

حال میخواهم با یک مثال عددی بر اساس حقوق و دستمزد اداره کار مبلغ فوق العاده نوبت کاری یک فرد را محاسبه نمائیم.

مثال اقای احمدی در شرکت الفا به صورت نوبت کار درصبح، عصر و شب فعالیت می نمایند،(یعنی یک هفته صبح، یک هفته عصر و یک هفته شب به کار خود مشغول هست و این کار در طول ماه گردش دارد) و با توجه به اینکه سمت رئیس گارگاه را دارد مبلغ 2،500،000 ریال بعنوان حق مسئولیت می گیرد و وی در سال دوم فعالیت در این شرکت هست که پایه سنوات نیز شامل وی نیز میگرد و پایه حقوق وی براساس حداقل حقوق اداره کار در سال 1402 می باشد، مطلوبست محاسبه فوق العاده نوبت کاری اقای احمدی؟

حداقل حقوق ماهیانه 1402 اداره کار  = 53،082،840 ریال

پایه سنوات ماهیانه = 2،100،000 ریال

حق مسئولیت = 2،500،000  ریال

فوق العاده نوبت کاری ماه 30 روزه          8،652،426 = 15% × (2،500،000 + 2،100،000 + 53،082،840 )

نکته اول : از آنجا که دستمزد (فوق العاده) نوبت کاری، به صورت درصدی از دستمزد ثابت ماهیانه (موضوع ماده 36 قانون کار) تعیین می‌شود؛ کار کمتر از یک ماه، شیفت کاری محسوب نمی‌شود.

نکته دوم: مبنای محاسبه نوبت کاری 30 روز است. ولی برای محاسبه نوبت کاری در ماه‌های 31 روزه و 29 روزه، مزد نوبت کاری را بر 30 تقسیم و در تعداد روزهای ماه ضرب می‌کنند.

نکته سوم : فوق‌العاده نوبت کاری، در روزهای تعطیل هفتگی ، تعطیلات رسمی و مرخصی استحقاقی نیز پرداخت می‌شود.

نکته چهارم : کارگران نوبت کار نیز همانند سایر کارگران مستحق استراحت در روزهای جمعه و ایام تعطیلات رسمی با دریافت حقوق هستند. بنابراین اگر شیفت کاری کارگران نوبت کار در روز جمعه واقع شود، بر اساس ماده 62 قانون کار مشمول موارد زیر میگردند:

• روز دیگری در هفته باید تعطیل باشند.
• کارگر علاوه‌بر دستمزد و فوق العاده نوبت کاری، باید 40% فوق العاده جمعه کاری برای کار در ساعات کاری روز تعطیل دریافت کند.

با توجه به اطلاعات و مثال فوق متوجه شدیم مبلغ فوق العاده نوبت کاری چگونه محاسبه میگردد و چنانچه فردی پایه حقوقی بالاتر از حداقل اداره کار دریافت کند و یا مزایایی به تبع شغل داشته باشد بر مبلغ نوبت کاری وی تاثیر گذار خواهد بود. در ادمه مقالات به بقیه ایتم های حقوق و دستمزد خواهیم پرداخت.